Misschien kun je het je nog herinneren. Het schoolreisje of zomerkamp dat je gezamenlijk afsloot met een groot kampvuur. Op een zeker moment kwam een grote bak met deeg tevoorschijn en werd duidelijk waarom je ’s middags een redelijk schone stok met een scherpe punt had moeten zoeken. Je vouwde je deegbal rond de stok en leefde even met de verwachting van heerlijk vers brood. Door ongeduld en te veel vuurcontact eindigde je steevast met een zwartgeblakerd en ongaar gedrocht, maar het was de mooiste afsluiting die je maar bedenken kon.

Oergevoel als je buiten kookt

Logisch. Het appelleert aan een oergevoel van buiten zijn, samen zijn, samen eten, samen koken. En dat op een manier zoals onze verre voorouders het waarschijnlijk ook deden.

Nu hebben de evolutie en de vooruitgang inmiddels hun werk gedaan en kun je buiten koken zo gevarieerd en vooruitstrevend maken als je zelf wilt, maar nog steeds gebruik ik de broodtruc om mijn (klein)kinderen warm te maken voor het buitenleven. Al is het alleen maar omdat een open vuur de glunderende pyromaan in mij wakker maakt. Wat deeg, inmiddels vaak met wat kruiden en andere toevoegingen, iets meer beleid en geduld dan vroeger en bij voorkeur een mooie zwoele voorjaars- of zomeravond doen de rest.

Het is met voorsprong de meest primitieve en meest romantische vorm van buiten koken (en natuurlijk is er veel meer mogelijk dan brood alleen), maar de buitenkookervaringen gaan ongetwijfeld verder. De camping, al dan niet opgewaardeerd tot glamping, is nog steeds een favoriet vakantieverblijf.

En ook de barbecue behoort tot de basisuitrusting van een gemiddeld huishouden. Inmiddels heeft de buitenkooktrend zich uitgebreid met vele andere wegen die naar Rome leiden. Ook voor de doorgewinterd veganist. 

9 manieren om buiten te koken

Camping Gaz

Maar laten we beginnen met de camping. Decennia geleden was het haast vanzelfsprekend dat je er met je rugzak, tentje en een enkel campinggaspitje op uit trok zo gauw je onder moeders vleugels vandaan mocht. Ik had doorgaans aan keukengerei niet veel meer bij mij dan een blikje Camping Gaz met bijbehorend pitje, een versleten steelpan en een kromgetrokken koekenpan.

Toch slaagde ik er in om op dat ene pitje een complete maaltijd te bereiden die bijdroeg aan de vreugde van het buitenleven. De macaroni die destijds ontstond is inmiddels (aangepast aan de veganistische normen) een familierecept.

Nog steeds houd ik van het geklungel met dat ene pitje en een primitief windscherm (destijds quasi creatief in elkaar geknutseld van de rol aluminiumfolie die tot mijn standaarduitrusting behoorde, tegenwoordig van duurzamer materialen), maar naar gelang het vervoermiddel en de bagageruimte kun je het zo sophisticated maken als je maar wilt, van de iets comfortabele tweepitter tot een state of the art minikeuken in de caravan. 

Omnia Oven

Een handige campingkookhulp mag hier niet onvermeld blijven: de omnia oven. Het lijkt op een vorm voor een tulband met een deksel en een extra warmtereservoir eronder, maar eenmaal op het vuur of zelfs op de barbecue ontpopt het zich tot een toverdoos waarin je zelfs op de camping je eigen taart kunt bakken.

In feite is de pan niets anders dan een moderne versie van de wonderpan die in de jaren vijftig opgang deed in huishoudens zonder oven, maar het is een heerlijke toevoeging voor het campingleven annex buitenkookgeluk.

Barbecue

Ik noemde net al de barbecue, want natuurlijk gaat een passend formaat ook mee naar de camping. Van de kleine wegwerpbarbecue tot de enorme gas- of elektrisch aangedreven apparaten, de keuze is enorm. Ook voor thuis. Iedereen heeft wel ergens in de tuin, op zolder of in de schuur een barbecue staan en ook de veganistische barbecue is de laatste jaren een ware trend geworden. 

De keus voor een barbecue hangt uiteraard af van wensen en budget. Ik houd het meest van een houtskoolbarbecue en dan het liefst eentje die ook afsluitbaar is. Het geeft anders dan een barbecue op gas of elektra, die wat meer gemak bieden, die authentieke buitenkookrooksmaak. 

De top van het barbecuespectrum is wat mij betreft de Big Green Egg, de originele keramieke kamado barbecue die ook als buitenoven dienst kan doen en zelfs ’s winters goede diensten bewijst. Er hangt een prijskaartje aan, maar dan heb je ook wat.

Skottelbraai

Een goedkoper alternatief is de Skottelbraai, de Zuid-Afrikaanse versie van de barbecue. Vroeger gebruikten Zuid-Afrikaanse boeren simpelweg een oude ploegschaar op een vuur om te koken. Inmiddels is deze skottelbraai geworden tot een doorgaans op gas werkende ‘vliegende schotel’ die van lichtgewicht campingmodel tot grote thuisplaten verkrijgbaar zijn.

Het apparaat is veelzijdig en werkt eventueel met extra hulpmiddelen perfect voor uiteenlopende zaken als grillen, bakken, warmhouden, vegan pannenkoeken, paella, wokgerechten en meer. Een prachtig middelpunt van een zomers tuinfeest. 

Vuurschaal

Maar laten we even teruggaan naar waar het ook voor de skottelbraai mee begon: het open vuur. Dat biedt immers meer mogelijkheden dan louter brood bakken met hulp van een al dan niet gevonden stok. Een vuurtje in de tuin of in het open veld (als dat tenminste toegestaan is) is snel gemaakt. Een gat in de grond, eventueel wat stenen er om heen, een piramide bouwen van kleine stukjes hout en daarboven de grote blokken en stoken maar.

Als je een mooi aangelegde tuin hebt of te lui bent om een gat te graven is er een perfect gereedschap om toch een mooi open vuur aan te leggen: de vuurschaal. Ze zijn er in vele soorten, maten en materialen en ze vormen net als het open vuur een fantastisch buitenfornuis.

Vooral met enkele toevoegingen wordt de vuurschaal een buitenkeuken die de romantiek van het wilde westen en de aloude pioniers, of zo je wilt de middeleeuwse open haard met de ketel erboven oproept. Het voornaamste gereedschap hierbij is een stevige driepoot. Hang aan de driepoot een barbecuerooster, een gewone ‘heksenketel’ (ze bestaan echt nog) of een zogenaamde Dutch Oven en de kookvreugde kan beginnen. 

Dutch Oven

De Dutch Oven is niets anders dan een metalen of liefst gietijzeren pan die je met haakjes aan de driepoot kunt bevestigen. Ik heb een grote voorkeur voor de gietijzeren versie. Je zit niet met allerhande chemische antiaanbaklagen, de pan is geschikt voor alle mogelijke warmtebronnen, houdt de warmte langer vast en is ook wat betreft de inhoud zeer veelzijdig. Check ook ons artikel met gezonde pannen.

Dat is precies de reden dat vroeger gietijzer al de voorkeur had. Van een lekkere stoofschotel tot het bakken van brood, alles kan met deze Dutch Oven en een driepoot boven een knapperend vuurtje. Op deze wijze (buiten) koken wordt tegenwoordig niet voor niets aan de man gebracht als modieus ‘oerkoken’.  

Maar geef toe, met wat vrienden rond een vuurschaal met een grote schommelende gietijzeren pan er boven, samen een ratatouille (of een andere stoofpot) maken, die lekker laten sudderen en vervolgens met direct in het vuur gepofte aardappelen of zelf geroosterd ‘stokbrood’ verorberen bij de aanblik van de sterren en de warmte van het vuur, geeft ook een heerlijk oergevoel (of kwam dat nu door de wijn die er rijkelijk bij vloeide?)

Rookoven

Met al die pannen zouden we bijna een belangrijke en zeer nuttige eigenschap van vuur vergeten: rook. Het roken van voedsel kan immers ook voor veganisten een waar feest zijn, want de meeste groenten, soorten fruit en zelfs aardappelen varen wel bij een bereiding met louter rook.

Zowel in zijn geheel gerookt, in stukjes op een rooster of als een pakketje in aluminiumfolie levert het roken van groente en fruit geweldige resultaten, of je nu warm of koud rookt. Warm roken is bedoelt om het voedsel werkelijk te garen (temperaturen van 50 tot 150 graden), koud roken (temperaturen tot 25 graden) is vooral om smaak toe te voegen en werkt daarom zelfs bij chocola. 

Het enige dat je nodig hebt is een rookoven, een zak (kokos)briketten en rookmot (zaagsel, houtsnippers of zelfs gedroogde fruitchips). Ook een rookpan of -oven op gas of elektra werkt prima in combinatie met de rookmot.

Zoals met elke buitenkeuken kun je het weer zo duur en geavanceerd maken als je zelf wilt, maar een oude aluminium vuilnisbak of een (eventueel mooi roestige) ijzeren ton doet zijn werk net zo goed. Als de groente er maar in kan hangen of op een of andere manier op een rooster kan liggen en de ton in zekere mate afgesloten kan worden zodat de rook zo veel mogelijk kan circuleren.

En wil je het gewoon een keer proberen: de goed afsluitbare barbecue werkt ook in combinatie met wat houtsnippers en eventueel wat kruiden. 

Probeer het een keer met aubergine, courgette of zelfs een hele bloemkool (even geduld hebben in dat geval) en raak voorgoed verslingerd aan deze bereiding.

Pizzaoven

Ook iets om aan verslingerd te raken is een mooie pizzaoven in eigen tuin. Als je de thuisbezorgde pizza’s zat bent of de pizza’s uit de gewone oven in de keuken niet knapperig en rokerig genoeg vindt, is de pizzaoven echt een uitkomst.

Ook zo’n oven kun je weer zo gek en duur maken als je zelf wilt. Een behoorlijke pizzasteen die past in je afsluitbare barbecue heb je al voor een paar tientjes, maar omdat hij hogere temperaturen kan bereiken is een heuse haardgestookte pizzaoven natuurlijk het summum.

Een echte pizza bak je immers bij temperaturen tussen de 300 en 400 graden om de bodem net zo krokant te krijgen als van die ultieme Italiaanse pizza op dat terras in Napels. Je vindt een simpele pizzaoven voor rond de 200 euro, maar voor het echte werk betaal je al snel een viervoud. 

Complete buitenkeuken

Het mooiste is natuurlijk een buitenoven waarin je zowel pizza’s en andere zaken kunt bakken, als kan grillen en barbecueën, maar dan ga je al snel richting de ultieme buitenuitrusting: de complete buitenkeuken. En daar geldt werkelijk ‘the sky is the limit’.

Een buitenkeuken op gas of elektra, een combinatie van verschillende warmtebronnen en een houtgestookte oven, kookplaat naast barbecue en grill, warmhoudladen, een spoelbak en voldoende bergruimte voor de buitenpotten en -pannen, alles is mogelijk.

Twee vereisten: genoeg ruimte in de tuin en een behoorlijk gevulde portemonnee. Maar dan kan het complete vegan buitenleven ook echt beginnen. Tenminste… als dat onvoorspelbare West-Europese weer een beetje meewerkt.

Ben jij ook iemand die zodra de eerste zon zich laat zien alles naar buiten sleurt en lekker buiten gaat koken? Laat dan zeker jouw favoriete manier weten. Dat kan in een reactie onderaan deze pagina.