Hoe belangrijk is de pH-waarde van je lichaam? En kun je deze herstellen als hij te hoog of te laag is? Het antwoord is gelukkig een volmondig ja. Je kunt de pH-waarde van je lichaam herstellen. Het is zelfs van levensbelang.

Het is niet ingewikkeld en het levert je een duurzaam gezonder en vitaler lichaam op, terwijl het ook nog eens de kans op allerhande (ouderdoms)klachten verminderd. Met andere woorden: meet je pH-waarde en eet, drink, slik, beweeg en ontspan jezelf naar een optimale gezondheid.

pH in de dagelijkse omgang

Ooit had ik een vriendin en met haar voegde het op het lichamelijk vlak niet zo. Lang was het voor mij onduidelijk wat er aan de hand was. Pas later drong het tot mij door dat het grote verschil in zuurgraad van beide lichamen een belangrijke rol speelde (er was meer aan de hand, maar dat is meer iets voor een artikel over de menselijke psyche…).

Nog veel later werd mij pas duidelijk hoe belangrijk een goede en constante pH-waarde, de meeteenheid waarmee de zuurgraad van het lichaam en (vloei)stoffen wordt aangegeven, voor het eigen lichaam is. Vooral omdat het lijf vaak zuurder dan gewenst is. Gelukkig is het nooit te laat om de pH-waarde van je lichaam met simpele middelen te corrigeren.

Een stukje scheikunde

Misschien kun je het je nog herinneren van de scheikundeles, zo’n strookje papier dat gedompeld in een vloeistof meer rood of juist blauw kleurde. Met een vergelijkende kleurentabel daarnaast kon je dan bepalen hoe zuur of basisch (alkalisch) een vloeistof was. Daar kwam altijd een waarde van 0 tot 14 uit, de zogenaamde pH-waarde.

De pH is hierin afgeleid van het Latijnse ‘potentia Hydrogenii’, vrij vertaald de potentieel aanwezige waterstofionen, positief of negatief geladen waterstofmoleculen, in een waterige oplossing.

Als de waarde 0 is kleurt het papier alarmerend rood omdat de vloeistof zo zuur is dat het alles oplost (ja, ook je vingers). Als de waarde 14 is dan is de vloeistof extreem alkalisch en even desastreus voor het lichaam. Alles daartussenin wordt weergegeven door gradaties van rood naar blauw.

De waarde 7 ligt precies in het midden en is de meest neutrale waarde, de waarde van zuiver water. Omdat het menselijk lichaam voor minstens zeventig procent uit water bestaat, hebben wij constant te maken met de zuurgraad van dat water. 

Gemiddelde pH-waarde in het lichaam

Daarbij is het lichaam doorlopend aan het werk, waardoor de pH-waarde fluctueert. Soms zelfs behoorlijk. Zo kan de pH-waarde van urine op één dag variëren van 5 tot 8. En als de urine een waarde onder de 4 heeft, blijf dan maar op de wc zitten. Dan zijn er door fermentatie of rotting teveel zuren in  het darmkanaal ontstaan en die worden gegarandeerd door diarree afgevoerd. 

Zo heeft elk orgaan of lichaamsstof een bijbehorende pH-waarde. De pH-waarde van de alvleesklier ligt rond de 8 omdat dit orgaan de in de maag bewerkte voeding ontzuurt. Speeksel is vrij neutraal met een waarde van 7, maar de maagsappen geven weer een extreem zuur milieu met waarden tot onder de 3.

Ook de huid heeft een licht zure pH-waarde van rond de 5,5 om te voorkomen dat bacteriën onze huid binnendringen. Een huid gewassen met een willekeurige zeep verliest die zuurgraad en heeft minimaal drie uur nodig om deze weer te herstellen. Vandaar dat men wel adviseert om geen zeep te gebruiken of hooguit pH-neutrale zeep. 

pH-waarde meten

Hoe controleer je je eigen pH-waarde? Eigenlijk is het heel eenvoudig. Er bestaan uitstekende pH-meters. Ik heb er eentje om de zuurgraad van wijn en ingemaakte groente te meten. Een handig ding (je kunt hem hier bestellen), maar niet iets om ’s ochtends in mijn urine te dopen en dan weer tussen de zoetzure augurken te steken.

Daarom zijn de zuur base pH test strips van bijvoorbeeld Lucovitaal een stuk handiger. Die gooi je na ieder gebruik weg. Je vangt wat (ochtend)urine op, doopt het teststrookje er in en vergelijkt het met de bijgevoegde kleurenkaart. Zo lees je eenvoudig je pH-waarde af.

Bedenk wel dat de pH-waarde van je urine dus aardig fluctueert. Idealiter is de waarde minimaal 6,8 en optimaal 7,4, maar schrik niet als de waarde er een keer onder of boven zit. Het hangt mede af van wat je gegeten hebt en wanneer.

De beste manier om goede indruk te krijgen van de zuurgraad van je lichaam is om op drie achtereenvolgende dagen op verschillende momenten de pH-waarde van je urine te meten. Tel die waarden bij elkaar op, deel het totaal door 3 en je hebt een redelijk betrouwbaar gemiddelde.

pH-waarde van belang voor lichaam, gevoel van welbevinden en gezondheid

Het lichaam is dus één grote scheikundefabriek. En nog een hyperactieve ook. Alles wat je in je mond stopt, wat je doet, wat je laat, zelfs wat je denkt heeft invloed op de werking van die complexe fabriek die tot doel heeft te zorgen voor de meest heilzame pH-waarde (7,4) zodat je lichaam optimaal kunt functioneren. 

Maar wat nu als je doorlopend veel te veel (te) zure zaken in je mond stopt? En let op: daarvoor hoef je niet de hele dag citroenen te eten. De zuurgraad van een glas cola is net zo hoog als die van een glas puur citroensap. Dat je het niet aan de cola afproeft heeft te maken met een andere zuurverhogende boosdoener: suiker.

Ons lichaam is vaak te zuur

Doorgaans staan we er niet bij stil maar veel producten zijn ernstig verzurend. Dat vlees en vis dat zijn is alleen maar een extra reden om vegetarisch of veganistisch te eten, maar ook zaken als brood, chips, chocola en mayonaise zijn ernstig verzurend. Helaas ook de vegan varianten.

Voeg daarbij nog zaken als wijn, bier, zoetstoffen, zwarte thee en koffie en je begrijpt dat de pH-waarde van je lichaam vaker uitslaat naar de (te) zure kant. Een handig hulpmiddel om je bewust te maken van de al dan niet verzurende werking van voedsel en vocht is de zuur-base voedingswijzer waarvan je hier een PDF kunt downloaden.

Moet je je zorgen maken om een te zuur lichaam?

Het meest korte en duidelijke antwoord is: ja. Een te hoge zuurgraad kan veel gevolgen hebben voor het lichaam. Omdat ook zaken als stress, medicijngebruik, lichamelijke belasting en milieufactoren invloed hebben op de pH-waarde van het lichaam, is het van belang de zuurgraad goed in de gaten te houden.

Nu is het lichaam een buitengewoon intelligent systeem dat ons eigen cognitieve brein glansrijk verslaat en zelf direct aan de slag gaat om zuren in het lichaam te neutraliseren en af te voeren, maar een doorlopend (te) hoge verzuring put de voorraad belangrijke mineralen uit om de zuren te lijf te gaan. En dat gaat op den duur problemen geven.

Mogelijke klachten

Als je zuur-basebalans duurzaam verstoord is, krijg je vroeg of laat klachten. Die merk je vaak niet meteen op. Zo onttrekt het lichaam als het bloed te zuur is calcium aan je botten om het weer te neutraliseren. Als dit doorlopend het geval is, ligt osteoporose op de loer.

De hoogte van de zuurgraad heeft invloed op de hele fabriek die het lichaam is. De ademhaling, het vatenstelsel, het zenuwstelsel, de organen, de huid, spieren en botten, alles krijgt klappen als de pH-waarde te hoog of te laag is. En dat leidt tot simpele klachten als vermoeidheid, hoofdpijn, lusteloosheid, hyperventilatie, een beslagen tong en obstipatie, verdere maag/darmklachten, slaapproblemen en een aanhoudend gevoel van gestresstheid.

Als de zuurgraad van het lichaam structureel te hoog of te laag is kan het van kwaad tot erger gaan en leiden tot maagzweren, depressie, allergie, obesitas, verminderd libido, sterke veroudering van huid en botten, jicht, artrose, vormen van reuma, hart- en vaatproblemen, diabetes en… Ach, ik kan nog wel even doorgaan. 

Het voordeel is dat je er wat aan kunt doen. Op elk moment in je leven.

Zes tips om de pH-waarde van je lichaam te herstellen

Een structureel te hoge pH-waarde heeft vaak te maken met onderliggende stofwisselingsproblemen of nierafwijkingen, maar een duurzaam te lage pH-waarde, en dus een te hoge zuurgraad van het lichaam is meestal, om het even recht voor zijn raap te zeggen, geheel en al onze eigen verantwoordelijkheid.

Gelukkig is ontzuren van het lichaam en werken aan een goed gebalanceerde pH-waarde geen hogere wetenschap. Met hele simpele aanpassingen kom je al een heel eind, al betekent het wel dat jouw drank-, snack-, junkfood-, snoep-, en eventuele vlees-, vis- en zuivelgewoonten op de schop moeten.

Om een lichaam te ontzuren zijn vooral mineralen als magnesium, kalium en calcium nodig en die vind je nu eenmaal vooral in groenten en fruit. En ja, calcium zit ook in veel zuivel, maar de eiwitten en vetten daarin zijn zo verzurend dat het de werking weer neutraliseert. Nog een goede reden om vooral veganistisch te eten. Wat meteen leidt tot de eerste en meest voor de hand liggende tip:

Weet wat je eet

Voor een goede balans en een neutrale pH-waarde is het van belang dat je meer basisch en minder zuur voedsel eet. De ideale balans is een kwart zuur en driekwart basisch eten. Dit betekent concreet dat je zo veel mogelijk (biologisch) groente, fruit, wortel- en knolgewassen en noten moet eten.

Suikers, veel glutenhoudende voedingsmiddelen zoals brood en pasta, vlees, vis, kaas en andere zuivelproducten kun je beter zo min mogelijk eten als je de pH-waarde van je lichaam wilt herstellen.

Dit betekent dat een vegan voedingspatroon doorgaans vrij goed is voor je pH-waarde, tenzij je natuurlijk een echte vegan snacker bent met een dieet van louter chips en vegan vleesvervangers. En bier om het weg te spoelen.

Houd je water op peil

Naast het vaste voedsel speelt wat je drinkt uiteraard ook een grote rol. Al is het alleen maar omdat het lichaam grotendeels uit water bestaat waarvan de zuurgraad grote invloed heeft op de uiteindelijke pH-waarde. Daarom geldt ook hier het adagium: drink minstens twee liter het liefst gezuiverd (bron)water per dag. Bekijk hier ook de voordelen van water drinken.

Er zijn pH-specialisten die zweren bij het drinken van een glas water met een theelepel baking soda erdoor op je nuchtere maag. Dit omdat natriumbicarbonaat (wat baking soda in feite is) ook door het lichaam wordt aangemaakt en een grote rol speelt bij het neutraliseren van de zuurgraad van de maaginhoud. Dat gaat mij wat ver.

Dan neem ik liever mijn eigen waterkefir, een kruidenthee of zelfs een groentesap. Die voor het verlagen van de zuurgraad uiteraard vele malen beter zijn dan het arsenaal frisdranken en de alcoholische dranken. Gelukkig is rode wijn volgens de voedingswijzer slechts ‘licht verzurend’. 

Maak een gewoonte van vasten

Vasten. Het klinkt ingrijpender dan het is. Vasten is niets anders dan de fabriek die het lichaam is even rust gunnen zodat het zonder nieuwe ‘indringers’ zelf kan werken aan het herstel van de pH-waarde. En even rust kan met een ingrijpende vastenkuur, maar ook met een vaste vastendag in de week of zelfs dagelijks een vastenperiode.

Het idee van intermitterend vasten is een prima manier om de pH-waarde in combinatie met het juiste voedingspatroon gezond te houden. 16 uur vasten per dag (een periode waarin je wel water, kruidenthee en bepaalde groentesappen kunt drinken) en vervolgens een periode van acht uur om je maaltijden verspreid over de dag te nuttigen. En zo moeilijk is het niet. Het betekent bijvoorbeeld dat je vanaf 19.00 uur ’s avonds tot 11.00 uur ’s ochtends niets eet. Dan mis je alleen je late night snack (toch al niet zo heilzaam) en je ontbijt misschien wat later dan anders.

Beweeg, beweeg, beweeg

Ook weer geen hogere wetenschap. Bewegen is goed voor een mens, dus ook voor de pH-waarde. Er komt bij meer of minder intensief bewegen endorfine vrij, een gelukshormoon dat ook nog eens stress vermindert.

Bovendien intensiveert bewegen je ademhaling. Van groot belang, want bij inademing komt zuurstof binnen dat zich omzet in basen, terwijl bij uitademen koolzuur, dus letterlijk zuur, uitgestoten wordt. En je hoeft niet eens een halve marathon te lopen voor positieve effecten. Dagelijks een half uur wandelen of fietsen en om de dag minimaal 15 minuten intensiever sporten is al een gegarandeerde pH-verbeteraar.

Vermijd stress

Bewegen werkt stressverminderend, maar pure ontspanning is net zo goed. Zorg daarom dat je op lichamelijk en geestelijk gebied genoeg ‘rust’ krijgt. En die rust mag best het uitoefenen van een hobby zijn zoals tekenen en schilderen of het bespelen van een instrument. Ook het uiten van creativiteit zorgt voor een boost aan stoffen die nodig zijn om een te hoog zuurgehalte de kop in te drukken. 

Verwen je lichaam

Het zou mooi zijn als dit een complete open deur was, maar dat is het helaas niet. Naast alle interne processen, speelt ook het grootste orgaan dat we hebben, de huid, een enorme rol bij de pH-waarde van het lichaam. De poriën voeren afvalzuren af en de huid als geheel is een krachtig basisch bastion tegen zuurverhogende bacteriën.

Een bad met een basische kruidenolie of ontzurend en mineraliserend badzout werkt stimulerend op het afvoeren van afvalstoffen en reinigt het oude, vaak ‘verzuurde’ huidoppervlak zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe huid. Daarbij ontspant het ook behoorlijk. 

En om het nog mooier te maken: een regelmatige massage om de zuren die zich afzetten als slakken in het bindweefsel sneller af te voeren of een sauna werken ook uitstekend voor het in balans brengen van de zuurgraad van het lichaam. Dus zeg niet dat het hard werken en een zware opoffering is. 

Levenselixer

Door het beheersen van de pH-waarde van het lichaam en het in balans houden van de zuurgraad heb je in feite een enorm functioneel ‘levenselixer’ in eigen hand. En je hoeft je er niet eens als een strenge Spartaan voor te gedragen.

Je kunt gewoon blijven genieten van vele goede dingen van het leven, dat is in vele opzichten zelfs van levensbelang. Dus wordt geen zuurpruim, controleer en beheers je pH-waarde, voorkom vele (‘ouderdoms’)klachten en blijf duurzaam vitaal en gezond. 

Heb jij je pH-waarde van je lichaam al eens gemeten of proberen te herstellen? Wil je dat gaan doen na het lezen van dit artikel? Laat dan zeker even een reactie achter onderaan deze pagina.