Als veganist eet je geen enkel dierlijk product, alsook geen producten waar dieren voor gebruikt worden. Honing is vanzelfsprekend een dierlijk product want die wordt door bijen gefabriceerd.
Vaak krijgen we echter de vraag wat er nou precies ‘mis’ is met het consumeren van honing. In de context dat er feitelijk geen bijen voor worden gedood. Diezelfde vraag krijgen we trouwens ook over eieren, al mogen we aannemen dat inmiddels bekend is dat die niet bepaald diervriendelijk zijn.
Maar goed; hoe zit dat precies met honing? Hoe wordt het gemaakt en wat zijn de argumenten voor veganisten om deze bijenbrij links te laten liggen? We hopen het antwoord hier te geven.
Bijenbraaksel
Bijen verzamelen nectar uit bloemen en hiervan maken zij hun honing. Ze braken het uit, eten het opnieuw en braken het weer uit tot het gedeeltelijk verteerd is. Na de laatste braak gaan ze men hun vleugels wapperen om de brei te verkoelen en dikker te maken. Dit is de uiteindelijke honing.
Argument 1 is dus een kwestie van smaak haha. Het is natuurlijk een ander soort braaksel dan wij kennen maar niettemin…smakelijk is anders 😉
Bijen maken honing voor zichzelf
Wanneer de honing gemaakt is, slaan de bijen die op in de cellen van de korf. Ze gebruiken de honing als voedsel en voedselreserve bij schaarste. Dit geldt althans in een natuurlijke omgeving en vanzelfsprekend niet bij imkers. In plaats van hun eigen honing krijgen imkerbijen suikerwater te eten. Qua samenstelling kan dit suikerwater variëren.
Vaak is dit suikerwater een combinatie van reguliere witte suiker en water. Niet in de laatste plaats omdat dit goedkoop is. Andere maken gebruik van suikers als glucose en fructose.
Honing is uiteraard niet zomaar suiker voor de bijen. De samenstelling/voedingswaarde is voor de bijen van vitaal belang. Net zoals koemelk dat is voor een kalf en moedermelk voor baby’s. Het laat zich vanzelfsprekend niet zomaar artificieel vervangen in de mate die nodig is.
Al lijkt het dat de bijen in eerste instantie prima op suikerwater kunnen overleven, de gevolgen op langere termijn zijn niet te overzien. Een echt waardeloze en ondoordachte samenstelling van suikerwater kan nefaste gevolgen hebben. tot het uitsterven van de hele korfpopulatie aan toe.
Zonder bijen zijn we kansloos
Terwijl ze de bloemennectar verzamelen, zorgen de bijen ineens ook voor de bestuiving van de planten. Dit is super belangrijk voor het leven op aarde. Sterker nog: gesteld dat er vanaf vandaag geen bijen meer zouden zijn, zou de wereldvoedselvoorziening binnen 1 jaar met 10% kunnen teruglopen. En dat cijfer zal jaarlijks toenemen met alle gevolgen van dien.
Je kan dus letterlijk stellen dat bijen ven belangrijk voor ons zijn dan aarde, water en lucht. Zonder zijn we als mensheid simpelweg gedoemd. Vandaar ook dat de berichtgeving over de massale bijensterfte met lichte paniek worden ontvangen.
Is het dan niet goed dat er veel imkers zijn?
Je zou het denken maar het tegendeel is waar. Er moet allereerst worden opgemerkt dat bijen in 1 categorieen moeten worden opgedeeld: de honingbij en de solitaire (of wilde) bij. De honingbijen zijn voor imkers natuurlijk de enige belangrijke soort maar het massale kweken van deze bij verdringend juist de inheemse solitaire bij. Ook hommels komen dankzij de overdaad aan honingbijen in de problemen.
Het probleem is vooral dat imkers hun korven plaatsen in gebieden waar veel stuifmeel te behalen valt. De honingbijen palmen deze dan in zodat wilde bijen op hun honger blijven zitten. Het probleem van het massale uitsterven slaat dus niet enkel op de honingbij. Integendeel.
De ironie is dat deze wilde bijen een belangrijke rol hebben in de bestuiving. Nog veel meer dan de honingbij.
Andere oorzaken van bijensterfte
Er zijn – behalve suikerwater en het verdringen/negeren van solitaire bijen – legio andere oorzaken van bijensterfte. De ene is realistischer om op te lossen dan de andere maar we zetten ze even op een rijtje:
Gsm-verkeer/straling
Bijen hebben een prima orientatievermogen want ze moeten natuurlijk hun nest (of hun korf) steeds terug zien te vinden. De straling die zendmasten veroorzaken kan hun oriëntatievermogen helaas flink verstoren. Hoewel we niet verwachten dat we hierin een stap terug kunnen doen, is het wel iets om rekening mee te houden. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Pesticiden en het verdwijnen van natuurlijke flora
Pesticiden spreken voor zich. Als mens kunnen we een behoorlijke hoeveelheid pesticiden verdragen (al zal het zich vroeg of laat wreken) maar dat geldt niet voor bijen en andere insecten. Geen enkele diersoort die zo vatbaar is voor verontreiniging.
Helaas is het gebruik van pesticiden in Belgie en Nederland nog steeds schering in inslag. En dan niet alleen binnen de grenzen van de landbouw maar helaas ook in ‘tuinonderhoud’. Persoonlijk vinden wij het volkomen onbegrijpelijk dat zoveel mensen nog zo royaal vergif sproeien tegen ‘onkruid’. Het is de grond waarop je loopt, je hond of kat snuffelt of graaft en – godbetert – je kinderen spelen! Onbegrijpelijk dat mensen dat niet willen inzien.
Vanzelfsprekend werken al die pesticiden dan ook niet in het voordeel van bijen en andere insecten. Elke druppel gif die in de bodem en later bloemen en planten terechtkomt is een ramp van formaat.
Het verdwijnen van natuurlijke bij-vriendelijke flora is daarvan deels het resultaat. Het zijn uitgerekend de voor bijen belangrijkste gewassen die we massaal uit onze omgeving weren. Ook bloemen worden bij het kweken ervan genetisch aangepast om de vorm te krijgen die wij mooier vinden maar waar bijen niets meer aan hebben. Omdat ze bijvoorbeeld niet meer bij de nectar kunnen.
Zorg er daarom beter voor dat er bij-vriendelijke bloemen en planten in je tuin staan en kom op dat de wegbermen niet steeds gemaaid worden, want dat is het eten van de wilde bij. Informeer je en doe wat nodig is voor jezelf en de bijen. Want nogmaals; we kunnen niet zonder.
No Milky Way 2 - vegan lunch
Ben jij de saaie boterhammen ook zo beu? Check dan zeker ons boek met heerlijke lunchrecepten (warm en koud).
De varroamijt
De varroamijt is een klein – van origine Aziatisch – spinnetje en is een belangrijke veroorzaker van bijensterfte. De mijt legt haar eitjes op de larven van de bijen en bijten zich vervolgens vast aan hun ‘gastheer’. Ze voeden zich met de lichaamssappen van bijen waardoor deze verzwakken en vatbaarder worden voor virussen.
In hun oorsprongsgebied heeft de varroamijt bizar genoeg geen aanwijsbare nadelige gevolgen voor bijen. Ze teren weliswaar ook op hun gastheer maar zonder dat dit effect heeft op de gezondheid van de bijen. In onze streken is de aanwezigheid van de mijt echter wel schadelijk. En ze komen in vrijwel elke bijenkast voor!
Voor het bestrijden van de varroamijt worden dan ook chemische middelen ingezet. Waarbij het ene ‘kwade’ dus met het andere wordt bestreden. Soms maakt de imker gebruik van bestrijdingsmiddelen die ook in de natuur voorkomen. Of dat daadwerkelijk beter is, valt echter ook te betwijfelen.
Het meest doorslaggevende argumenent om honing voortaan links te laten liggen, staan trouwens ‘gewoon’ op wikipedia. En wel deze 2 zinnen over de varroamijt:
“De belangrijkste manier van verspreiding gebeurt door de imker zelf: door verwisseling van besmette raten, af laten vliegen, handel en import van bijenvolken en koninginnen.”
En
“En er is varroabestrijding door de bijen zelf. Honingbijen die niet in kasten wonen maar in het wild in boomholtes (en dus geen varroa bestrijding krijgen) gaan niet aan varroamijten ten onder.”
Dat lijken ons meer dan genoeg aanwijzingen, nietwaar?
En tot slot het laatste argument:
Marteling van de koningin
In een natuurlijke omgeving zal de koningin van een bijenpopulatie bepalen waar de zwerm zich vestigt. Aangezien de imker niet wil dat deze kolonie elders zal verblijven dan in zijn/haar korf, worden de vleugels van de koningin vaak geknipt.
Als de imker de honing wil “oogsten”, worden er gegarandeerd bijen verwond of gedood. Ook al is de imker heel voorzichtig. Niet alleen de honing wordt genomen, maar ook bijenwas, bijenpollen, propolis en koninginnengelei
Een kolonie wordt soms ook gesplitst om de productie te verhogen. Wat niet bepaald natuurlijk is voor een bijenpopulatie.
Conclusie
We kunnen dus makkelijk besluiten dat we bijenpopulaties zoveel mogelijk ongemoeid moeten laten. En dat geldt ook voor hun voeding. Of honing wel of niet gezond is (het blijven ook suikers) is dan niet eens meer relevant. Het is gezond voor bijen, wij mensen hebben geen enkele goeie reden om het te consumeren. Integendeel.
